گردشگری معدنی اصفهان متولی ندارد!
مصاحبه خانم مهندس زیبا زارعی با پایگاه خبری اصفهان زیبا پیرامون گردشگری معدنی می تواند راهگشای افزایش استقبال و مخاطب پذیری از این گردشگری گردد. ویژگی‌های معادن براساس سلیقه مخاطب تبدیل به مکان گردشگری می‌شوند. ممکن است یک تونل معدنی یا یک معدن روباز بزرگ یا عمق معدن این جذابیت‌ها را برای این منظور ایجاد کند. برخی معادن با توجه به ویژگی‌های فنی و خاص خود می‌توانند جذابیت‌های خاصی داشته باشند.
برخی معادن اصفهان مقاصدی برای بازدید گردشگران و کسب درآمد پایدار برای مردم آن منطقه به وجود آورده است. گردشگری معدنی تجربه‌ای متفاوت از گردشگری، فرصتی برای آشنایی با ناشناخته‌های منابع زیرزمینی و تجهیزات، معادن فعال و سفری هیجان‌انگیز در تاریخ معادن متروکه و باستانی است که علاوه بر معرفی مقاصد جدید گردشگری، برای فعالان این صنعت اشتغال و درآمد پایدار ایجاد می‌کند.
ویژگی‌های معادن براساس سلیقه مخاطب تبدیل به مکان گردشگری می‌شوند. ممکن است یک تونل معدنی یا یک معدن روباز بزرگ یا عمق معدن این جذابیت‌ها را برای این منظور ایجاد کند. برخی معادن با توجه به ویژگی‌های فنی و خاص خود می‌توانند جذابیت‌های خاصی داشته باشند.
برخی معادن نیز این قابلیت را دارند که تبدیل به موزه شوند. گردشگری معادن در کشورمان حوزه‌ای ناشناخته است که برای فعال‌شدن نیاز به متولی جدید دارد.
معادن جذاب اصفهان برای گردشگران
درباره جاذبه‌های گردشگری معدنی در استان سخن‌گوی روابط عمومی میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «دومعدن تاریخی در منطقه نائین و خوروبیانک وجود دارد. معدن نخلک که در منطقه انارک واقع شده است و معدن پتاس در خوروبیابانک. مسئولان عقلانیت به خرج دادند و خانه‌هایی به شکل کروی و گنبدی در این مناطق ایجاد کردند و با ایجاد همین خانه‌ها گردشگری طبیعی در این منطقه رواج یافته است.»
شهرام امیری بیان می‌کند: «معدن زیرزمینی نخلک در استان اصفهان حدود دوهزار سال قدمت دارد و در محل این معدن آثار باستانی قرار گرفته که پیشینه آن به دوران ساسانی می‌رسد. در کنار چنین جذابیت‌های صنعتی، طبیعی و تاریخی، سفر به عمق زمین اتفاقی است که در این معدن زیرزمینی تجربه خواهد شد.»
امیری خاطرنشان می‌کند: «معادن سرب و روی در انارک شهرستان نایین نیر فرصت مناسبی برای فعالیت‌ها ژئوتوریسمی کشورمان ایجاد کرده است. سابقه حفاری این معادن باعث شده تا به لحاظ قدمت جزو میراث تاریخی کشورمان به‌شمار رود و می‌تواند جذابیتی برای بازدید از معادن ایجاد کند.»
سخن‌گوی روابط عمومی میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان اذعان می‌کند: «تپه‌های شنی در ورزنه نیز از فرصت‌های گردشگری معدنی اصفهان به‌شمار می‌رود. برای ایرانیان طبیعت سبز و آب و دریا جذابیت دارد؛ ولی برای گردشگران اروپایی کویر و مناطق کویری در اصفهان جذاب‌تر است.»
امیری می‌افزاید: «مناطق کویری در اصفهان در یک دهه اخیر توسعه خوبی پیدا کرده است. اقامتگاه‌های گردشگری در اردستان، خوروبیابانک کمپ‌های گردشگری و اکوکمپ‌هایی که در دست ساخت است، فرصت‌های مناسبی برای بازدید گردشگران فراهم کرده است.»
از قابلیت‌های گردشگری معادن استفاده نمی‌شود
صنعت گردشگری متنوع است و دارای گونه‌های متعددی است. ژئوتوریسم یا زمین‌گردشگری یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین انواع آن است.
کشور ایران و به تبع آن، استان اصفهان، یکی از بهترین مقاصد ژتوریسم به‌شمار می‌رود.
«معادن متروکه و فعال از جمله مکان‌هایی هستند که می‌توان به‌صورت سازمان‌یافته فعالیت گردشگری را توسعه دهند.»؛ این را زیبا زارعی، کارشناس گردشگری می‌گوید.
زارعی در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» تصریح می‌کند: «در استان اصفهان معادنی همچون معدن نخلک در شهرستان نائین، معدن پتاس در شهرستان خور و بیابانک و معدن طلای موته در شهرستان شاهین شهر و میمه از جمله مقاصد واجدظرفیت برای توسعه گردشگری معدن هستند و با رویکرد موزه‌معدن زیرگروه شاخه ژئوتوریسم، بهعنوان یکی از مقاصد گردشگری قلمداد می‌شوند.»
او ادامه می‌دهد: «همچنین معدن طلای موته یکی از معادن قدیمی طلاست که بهعنوان جاذبه‌ای برای گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند قلمداد شود. معدن نمک خوروبیابانک نیز برای گردشگران یک مقصد منحصر به فرد است و جذابیت دارد.»
زارعی خاطرنشان می‌کند: «معدن سنگ لاشتر بهعنوان مکانی برای گردهمایی موتورسواران و نشست خانواده‌ها در نزدیکی شهر اصفهان شناخته می‌شود که هر هفته در آن به اجرای حرکات نمایشی می‌پردازند. بدیهی است ایجاد زیرساخت و کاربرهای ارائه خدمات به بازدیدکنندگان در این منطقه زمینه توسعه گردشگری معدن و ایجاد ارزش افزوده را فراهم خواهد کرد.»
زارعی اذعان می‌کند: «ژئوپارک یا ژئوسایت‌های به‌طور پراکننده با فرآیندهای پیچیده پیش رو، در نهایت موفق به اخذ مجوز توسط بهره‌برداران می‌شود؛ مثل ژئوپارکی که در گلپایگان هست؛ ولی راهی طولانی برای روندهای بهینه پیش روی است.»
این کارشناس گردشگری بیان می‌کند: «معدنی به نام معدن دوپلان در استان چهارمحال و بختیاری مقصد گردشگری شده است. در منطقه‌ای که این معدن واقع شده جاذبه‌های طبیعی سرشاری هم وجود دارد که گردشگران ماجراجو را به خود جذب کرده و یک ساختار گردشگرپسند را احیا کرده است.»
فعال کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی اصفهان خاطرنشان می‌کند: «برخی مناطق در استان اصفهان برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی قابلیت دارند. مانند کویر مرنجاب که جاذبه بین‌المللی است. ولی به‌درستی از آن بهره‌برداری نمی‌شود و آنطور که در شأن این منطقه است، از قابلیت‌های این منطقه استفاده نمی‌شود.»
زارعی بیان می‌کند: «سازمان صمت و اتاق بازرگانی اصفهان می‌توانند برای استفاده بهتر از جاذبه‌های گردشگری طرح جامعی تهیه و تدوین کنند تا جاذبه‌های ژئوتوریسم به‌ویژه در شاخه معدن‌گردشگری در استان را شناسایی، امکان‌سنجی و قابلیت‌سنجی کنند و با تعیین سطح عملکرد این جاذبه‌ها، قدمی در راه رسیدن به جذب سرمایه بخش خصوصی برای حفظ، احیا و بازسازی معادنی که قابلیت تبدیل به مقصد گردشگری را داشته باشند، بردارند.»
زارعی ادامه می‌دهد: «سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و علاقه‌مند به فعالیت در شاخه ژئوتوریسم در زمینه گردشگری معادن استان از یک سند راهبردی توسعه قابلیت‌ها استقبال خواهند کرد. ولی باید فرآیندهای پیچیده اخذ مجوزها بهینه و اصلاح شود تا استقبال سرمایه‌گذاران از فعالیت در این صنعت افزایش یابد.»
این فعال گردشگری استان اصفهان اذعان می‌کند: «شناسایی جاذبه‌های ژئوتوریسم استان اصفهان کار پیچیده‌ای نیست، بلکه نیازمند رویکرد مثبت مدیران شهری استان است و یک برنامه ریزی راهبردی در این سطح.»
او می‌گوید: «پتاس خور تنها موردی است که به نسبت سایر جاذبه‌های گردشگری رسیدگی بیشتری به آن شده است؛ البته که بخش خصوصی به‌دنبال گرفتن مجوزها در مناطق معدنی که قابلیت گردشگری دارند بوده‌اند. ولی فرایند گرفتن این مجوزها بخش خصوصی را سرخورده کرده است.»
زارعی تصریح کرد: «تمامی این مشکلات به خاطر این است که نگاه راهبردی در استان برای گردشگری معدنی و فعالیت در این زمینه وجود نداشته است. تأمین بیمه گردشگران و زیرساخت لازم برای ارائه خدمات از ضروریات توسعه گردشگری در معادن است.»
این کارشناس گردشگری بیان می‌کند: «اصفهان رتبه پنجم را در بخش معادن دارد. در عین حال که قابلیت‌های تاریخی و طبیعی این مناطق باید به رسمیت شناخته شود، باید نگاه راهبردی استان در این بخش اصلاح و بسته جامعی برای گردشگری‌معدنی تهیه شود.»
اوخاطرنشان می‌کند: «طرح جامع گردشگری‌معدنی تمامی دستگاه‌ها را درگیر می‌کند و اگر نگاه سیستماتیک و استانی به جاذبه‌های گردشگری‌معدنی باشد و یک مدیریت یکپارچه، استان اصفهان قابلیت مقصدشدن در این شاخه را دارد. »
این کارشناس گردشگری خاطرنشان می‌کند: «پیچیدگی دریافت مجوز در اصفهان بیشتر از سایر استان‌هاست؛ این در حالی است که در سایر استان‌ها کارگروه‌هایی از سمت فرمانداری و استانداری تشکیل شده و نقش و مسئولیت هر دستگاه مشخص شده است.»
او اذعان می‌کند: «برای رونق گردشگری معادن در استان اصفهان باید مدیریت یکپارچه‌ای در این بخش فعال شود.»
به گفته زارعی، از آنجایی که متولیان اتاق بازرگانی از فعالان بخش خصوصی هستند و ادبیات سرمایه در این محل برقرار است بهتر است کمیته راهبردی در استان تشکیل شود تا این طرح جامع برای گردشگری معادن تهیه و در این طرح فرایندهای لازم برای دریافت مجوزها نیز تدوین شود.