مجموعه گردشگری توکا(دوپلان)
آنچه که استان چهارمحال و بختیاری را در نظام گردشگری ملی کشور متمایز از دیگر استانها مینماید موقعیت فضایی – مکانی آن میباشد. منابع غنی آبی همراه با تنوع ژئومورفولوژیکی به خلق چشمندازهای بیبدیل طبیعی در سایر نقاط این استان منجر شده که در کمتر جایی از کشور پهناورمان میتوان از آن سراغ گرفت. از طرفی استقرار این استان در بین دو استان با منابع و جاذبههای غنی تاریخی – فرهنگی)خوزستان و اصفهان(، به تکمیل زنجیره جاذبهها در سه عرصه طبیعی )چهارمحال و بختیاری(، تاریخی(اصفهان – خوزستان) و انسان ساخت (اصفهان) و تقویت نقش هم افزایی آنها در پیوند با یکدیگر منجرگردیده است.
در این میان مجموعه گردشگری دوپلان با واقع شدن در بام ایران(استان چهارمحال و بختیاری) و برخورداری از ویژگی های طبیعی و چشم اندازهای منحصر به فرد، مورد توجه گردشگران از سراسر کشور قرار خواهد گرفت. ویژگی های توپوگرافی و ژئومورفولوژیک زمین در این منطقه به شکلی است که می توان عملکردهای گردشگری خاصی را به راحتی در آن ایجاد نمود. با این وصف استان چهارمحال و بختیاری تا به امروز آنطور که شایسته است نتوانسته نقش خود را در نظام گردشگری ملی و منطقهای با وجود اینکه يکي از مهمترين مقاصد گردشگري کشور محسوب ميشود و هر ساله هزاران گردشگر از جاذبههاي جهانگردي تاريخي، فرهنگي، طبيعي، انسانساخت و… اين استان بازديد مينمايند، ایفا نماید.
مجموعه گردشگری معدن دوپلان با توجه به قابلیتهای اين بخش بسيار پر بازده، برخود لازم ميداند تا زمينهها و بستر جلب و جذب گردشگران ملی و بینالمللی را فراهم نموده و با رویکرد توسعه پایدار، در توسعه و بالندگی منطقه نقش چشمگیری ایفا نماید.
طرح ایجاد مجموعه گردشگری دوپلان نیز در همین راستا و با هدف حفظ طبيعت بكر و زيبا و جاذبههای گردشگری و در مجاورت جاده ارتباطی شهرکرد – ایذه به وسعت 15 هکتار در شهرستان اردل بخش مرکزی، دهستان مشایخ، در مختصات جغرافیایی 51 درجه 46 دقيقه طول شرقي و 32 درجه و 24 دقيقه عرض شمالي در اراضی متعلق به شرکت توکا و همجوار با معدن شهید نیلچیان قرار گرفته است.
معرفی معدن شهید نیلچیان
این معدن در 95 کيلومتري جنوب شرقي شهرکرد محدوده شهرستان اردل در ارتفاعات زاگرس قرار گرفته است. راه هاي ارتباطي معدن از طريق شهرکرد و همچنين از طريق شهرضا و بروجن صورت ميگيرد. معدن در ارتفاع تقريبي 2300 متر از سطح دريا واقع است. نزديکترين روستاها به معدن دوپلان – گل سفيد باجگيران، ده نو، بالاخره بخش ناغان ميباشد. معدن دو پلان داراي آب و هواي کوهستاني با زمستانهاي سرد و تابستانهاي معتدل است. معدن در سال 1347 توسط کارشناسان سازمان زمين شناسي کشور کشف گرديده و سپس توسط شرکت ملي ذوب آهن ايران مورد اکتشاف و بهرهبرداري قرار گرفته است. در ابتداي بهرهبرداري قسمت اعظم بخش غربي لايه نسوز آن به روش روباز(Quarry) استخراج گرديد که محل استخراجي آن بشکل ديواره پر شيب و ناامني در بالاي تونلهاي استخراجي کنوني وجود دارد. در حال حاضر استخراج از طريق زميني صورت ميگيرد، اين سنگها را بطور جداگانه در معدن انبار ميکنند و درصورت درخواست کارخانه متناسب با آن ارسال ميدارند. آرژيليت معدن دو پلان براي تهيه آجرهاي نسوز مورد نياز کارخانه ذوب آهن به مصرف ميرسد و مقدار کمي نيز به کارخانههاي سراميک سازي و کارخانههاي توليدات نسوز فروخته ميشود.
این معدن تا سال 1382 توسط شرکت تهیه و تولید مواد اولیه فولاد ایران اداره و امور اکتشاف و بهره برداری از آن در سال 1383 در قالب مزایده ای به شرکت استقلال سپاهان واگذار شده است.
بر اساس گمانهزنیها و مطالعات کارشناسان 16 میلیون و 800 هزار تن انواع خاک نسوز تا عمق 550 متری زمین در این معدن وجود دارد که با توسعه معدن در بخش لایه معدنی در منطقه باجگیران و دوپلان می توان میزان تولید مواد معدنی را سالیانه به 25 هزار تن افزایش داد.
مواد استخراج شده از معدن شهید نیلچیان شامل دو نوع خاک نسوز بنام های آرژیلیت و بوکسیت با عیار 75-65 درصد مي باشد که در کشور بی نظیر است که پس از استخراج به بوکسیت ويژه، بوکسیت درجه یک و آرژیلیت نوع ویژه و معمولی تقسیم بندی و برای فروش و تولید انواع مواد نسوز حمل میشود.
قابل ذکر است که این منطقه علاوه بر چشم انداز زیبا و ویژگیهای منحصر به فرد ژئومورفولوژیک از نظر هم جواری با جاده اصلی، وجود تأسیسات زیربنایی از قبیل آب لولهکشی، خطوط انتقال نیرو و … از جمله امکانات موجود در منطقه به شمار می رود. ویژگی دیگر این منطقه، نزدیکی به مراکز سکونتگاهی که خود دارای جاذبههای تفریحی بی نظیری هستند می باشد، یکی از این مراکز اصلی روستای دوپلان می باشد که مأمنی شده است برای تفریحاتی همچون بادی جامپینگ، پل معلق و … که سالانه گردشگران ماجراجو و طبیعت دوست بسیاری را به خود جذب می کند که یکی از مشکلات بنیادی این گردشگران در این منطقه کمبود و یا شاید نبود مراکز اقامتی می باشد.
با این حال نتایج و آثار مثبت عملکردهای گردشگری در این منطقه از یک سو، و از سوی دیگر بیان نیاز بازدیدکنندگان از منطقه به تجهیزات و تسهیلات اقامتی گردشگری برای لذت هرچه بیشتر از طبیعت، خود گویای ضرورت اقدام در این زمینه می باشد.
قابلیتهای بالقوه مجموعه گردشگری توکا(دوپلان)
محدوده مورد مطالعه دارای جاذبههای گردشگری منحصر به فردی میباشد که برنامه ریزان را برآن میدارد که نگاه چندبعدی به ایجاد و توسعه صنعت گردشگری داشته باشند ، از مهمترین پتانسیلهای موجود در منطقه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ژئوتوریسم: ژئوتوریسم، گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیده ها و فرآیندهای زمین شناختی و آموختن نحوه شکلگیری و سیر تکامل آنهاست، یکی از اهداف ژئوتوریسم آموزش مفهومهای پایه علوم زمین به همگان به ویژه کودکان و نوجوانان است، آشنایی با پدیدههای زمین شناختی و ارزش آنها موجب احساس نزدیکی بیشتر با زمین و طبیعت و افزایش حس مسئولیت فردی و اجتماعی افراد نسبت به حفاظت از این پدیدهها خواهد شد.
ژئوتوریست به ارزش و حساسیت پدیدههای زمین شناختی آگاه است و در هنگام استقرار در منطقه و بازدید از وارد نمودن هرگونه آسیب به آنها و طبیعت بیرون خودداری کرده و دیگران را نیز از این کار باز میدارد .طبیعت فعالیتهای ژئوتوریستی در محیط طبیعی انجام میشود. بازدید از موزههای علوم زمین به تنهایی نمیتواند یک فعالیت ژئوتوریسمی باشد و بیشتر یک فعالیت تکمیلی در کنار ژئوتوریسم به حساب میرود. البته بازدید از سایتهای فسیلی در شمار فعالیتهای ژئوتوریسمی به حساب میآید. پدیدههای زمینشناختی حاصل عملکرد فرایندهای گوناگونی است که در طول تاریخ زمینشناختی و زمین ریختشناسی(ژئوموروفولوژیک) موضوع مورد علاقه و توجه ژئوتوریسم است.
محدوده ی مطالعاتی به علت وجود جاذبههای طبیعی خاص گردشگری مناطق کوهستانی و دید و نظر بسیار زیبا یکی از مراکز دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان اردل است و از این رو به عنوان یکی از گزینه های مکانی در شهرستان در چارچوب طرح منطقهای گردشگری استان چهارمحال و بختیاری و به عنوان مجموعه گردشگری در سطح استانی انتخاب شده است. یکی از مهمترین قابلیتهای این سایت همجواری با پتانسیلها و جاذبه های انسان ساخت مهیج کنار جاذبههای طبیعی موجود از جمله ایجاد ایستگاه کایت سواری توسط اداره کل میراث فرهنگی استان در همجواری منطقه صنعتی دوپلان که به ارزش گردشگری و تفریحی آن افزوده است و همچنین ایجاد پل معلق و بادی جامپینگ در روستای دوپلان باز هم توسط اداره کل میراث فرهنگی استان که بیانگر اقدامات بنیادی و اساسی این استان میباشد برای جذب گردشگری به منطقه ولی نکته قابل تأمل کمبود مراکز اقامتی برای این گردشگران میباشد که میتوان بخش قابل توجهی از آنرا در مجموعه گردشگری توکادوپلان) با بازسازی مراکز و ساختمان موجود پوشش داد که با برنامهریزی علمی و دقیق میتواند خدمات ارزندهای را به مسافران و کاربران با این رویکرد ارایه نمود. علاوه بر آن برنامهریزی در گردشگری دستیابی به اهداف اقتصادی (درآمدزایی و اشتغال زایی) و اهداف غیراقتصادی (حفظ محیط زیست، محیط اقتصادی، محیط فرهنگی و محیط اجتماعی) را ممکن می سازد.
پروژه مجموعه گردشگری توکا(دوپلان)، به‌منظور ايجاد مجموعهاي اقامتی براي گذراندن اوقات فراغت گردشگران ماجراجو از يكسو و جذب منابع مالي جهت توسعه گردشگري در استان و شهرستان از سوي ديگر مطرح گرديده است. اجراي اين پروژه باعث توسعه و افزايش گردشگري در منطقه و همچنين افزايش سطح رفاه و بالا رفتن فرهنگ آن مي‌گردد. ضرورت و اهميت انجام اين مطالعات ازآنجا ناشي ميشود كه باوجود اینکه شهرستان اردل با داشتن ويژگيهاي خاص جهت توسعه پايدار اکوتوریسم، ژئوتوریسم و اگروتوریسم ميتواند نقش فعالتری را در زمينههاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي منطقه ايفا نمايد
